Jan van Eyck, 1434,λάδι σε βελανιδιά, 82.2 x 60 cm,
The National Gallery, London.
Πολλά έχουν γραφτεί για το διπλό, ολόσωμο αυτό πορτραίτο, που απεικονίζει τον έμπορο Giovanni di Nicolao Arnolfini και τη γυναίκα του, τη στιγμή που υποδέχονται στο σαλόνι του σπιτιού τους τους καλεσμένους τους. Ο Arnolfini ανήκε σε οικογένεια εύπορων εμπόρων από τη Lucca της Ιταλίας, εγκατεστημένων στην Bruges. Ο καθρέφτης πίσω από το ζευγάρι αντικατοπτρίζει δύο πρόσωπα και εικάζεται ότι το ένα από αυτά είναι ο ίδιος ο ζωγράφος, καθώς από πάνω του υπάρχει γραμμένη στα Λατινικά η επιγραφή: 'Jan van Eyck was here 1434'.
Ο πίνακας θεωρείται ως ένας από τους πιο περίπλοκους που έχουν ζωγραφιστεί ποτέ, καθώς είναι γεμάτος από συμβολισμούς. Η γυναίκα του Arnolfini δεν είναι έγκυος όπως θα μπορούσε να νομίσει ο σύγχρονος θεατής, απλά κρατάει το φόρεμά της σηκωμένο προς τα επάνω, σύμφωνα με τη μόδα της εποχής. Και τα δύο απεικονιζόμενα πρόσωπα φορούν ρούχα ραμμένα από πολύ ακριβά υφάσματα και γούνες. Ενώ στο παράθυρο δίπλα τους υπάρχουν μερικά πορτοκάλια, η ανθισμένη κερασιά που φαίνεται έξω από το παράθυρο, δείχνει ότι βρισκόμαστε στις αρχές του καλοκαιριού, οπότε μάλλον θα ήταν απίθανο να υπήρχαν πορτοκάλια μέσα στο καλοκαίρι. Άρα, ο ζωγράφος ίσως επέλεξε να απεικονίσει τα πορτοκάλια ως ένδειξη υπερβολικού πλούτου, καθώς έπρεπε να είναι κάποιος πολύ πλούσιος για να μπορεί να αγοράσει πορτοκάλια την εποχή εκείνη.
Το σκυλί στα πόδια του ζευγαριού συμβολίζει την συζυγική πίστη, ενώ αρκετοί μελετητές πιστεύουν πως το μοναδικό αναμμένο κερί στον πολυέλαιο πιθανότατα να συμβολίζει τον θάνατο της συζύγου και ως εκ τούτου, το πορτραίτο να έγινε μετά το θάνατό της προκειμένου να τιμήσει τη μνήμη της. Η κερασιά συμβολίζει την αγάπη, ενώ τα πορτοκάλια στην Ιταλία θεωρούνταν σύμβολα γονιμότητας. Το πράσινο χρώμα στο φόρεμα της συζύγου συμβολίζει την ελπίδα και είναι σίγουρο πως το ζευγάρι είναι ήδη παντρεμένο, αφού το χτένισμα της γυναίκας ήταν διαδεδομένο στις παντρεμένες της εποχής. Οι ανύπαντρες είχαν τα μαλλιά τους ελεύθερα.
Το πορτραίτο είναι ένα θαυμάσιο πρώιμο δείγμα της εισαγωγής της χρήσης του λαδιού αντί της τέμπερας στη ζωγραφική. Χρησιμοποιώντας λάδι ο van Eyck, κατόρθωσε να δώσει μοναδική λάμψη στα χρώματα, στην αντίθεση φωτός και σκιάς, καθώς και στις αντανακλάσεις του καθρέφτη και του αναμμένου κεριού στον πολυέλαιο.
